«خلاقیت در هنر سازگری با نگرشی کیفی آغاز و با بهینهسازی در جزئیاتِ بسیار نامحسوس امکان بروز و ظهور دارد.»
این را منوچهر قربانپور میگوید، هنرمند سازگری که سالهاست در عرصۀ ساختن سازِ تار میسازد و میپردازد.
او در تعریف اثر خلاقانۀ هنری بیان میکند: کلیت امر آن است که خلاقیت در مرحلهای از زندگی هنرمند اتفاق خواهد افتاد که درخت دانش وی بعد از پروردهشدن در فصول علاقهمندی، آموزش، برخورداری از مربی و استاد خوب، استمرار و مداومت، پژوهش و آزمونوخطا، کسب مهارت و در نهایت، درک و دریافت عمیق معانی آن هنر در بسترهای اجتماعی گذشته و حال به بار بنشیند. بنابراین خلاقیت در گذر از این شاخصها تعریف خواهد شد و اگر امر خلاق بدون پیش زمینههای یادشده تعریف شود، محصولی است مخرب و کورکورانه و اثر در ظاهر متفاوت است، ولی هیچ امر متفاوتی لزوماً بدیع نیست.
قربانپور ادامه میدهد: برخلاف تصور بسیاری، همان خلاقیت بازهم در چهارچوبی خاص پیاده میشود، اما اینکه آن چهارچوب محدودکننده است یا هویتبخش، دو تفکر متفاوت است که به واکاوی نیاز دارد. لازم است بیان کنم که هرنوع عصبیت نسبت به سبک، روش و همچنین وادادگی هویتی، کمکی برای ارائه اثر خلاق نخواهد کرد و این امر بهخصوص در هنرهای کلاسیک صادق است.
این هنرمند سازگر با ابراز تأسف از اینکه با وجود هنرمندان شاخص، در دوره فترت هنر موسیقی به سر میبریم، میگوید: حمایت از موسیقی فاخر، تحتتأثیر سیاست ایدئولوژیک، پسند توده و فضای مجازی قطرهچکانیست. دراین خصوص به نظر میرسد که نقش بزرگان و متخصصین حوزه موسیقی به مراتب حساستر از گذشته باشد تا با تشریح و تفهیم اهمیت «درک زمینه» به مخاطب و هنرمندان، از بروز پدیدهای به نام «امتناع از زمینه» جلوگیری کنند.
او اضافه میکند: هنرمندان در هر سبک و سیاق از موسیقی چنان سوار موجی شتابزده از تجددخواهی افراطی شدهاند که زمینه اجتماعی و سرمایه هویتی را فراموش کردهاند. حمایت و عملکرد انگیزشی اجتماعات موسیقی از نخبگان و خبرگان بهدلیل سیاستهای نادرست نهادهای مسئول، بسیار نحیف و ناچیز شده و ارائه موسیقی بهصورت کنسرت با بدسلیقگی متصدیان امر محدود است.
قربانپور که سالها نزد استاد یوسف پوریا مشق تارسازی کرده است، تأکید میکند: اعتقاد دارم که نگرش معطوف به اصلاح و تجدیدنظر ازطرف مخاطب، اهل فن، مجموعههای کارگزار شخصی و حاکمیتی، شرایطی را ایجاد میکند که به ظهور و بروز استعدادها و ایدههای خلاق منجر شود.
این هنرمند تارساز در پاسخ به اینکه خلاقیت در زمینۀ ساختن سازهای موسیقی و ازجمله ساز تار تا چه اندازه دارای اهمیت است و تأثیرگذار خواهدبود، توضیح میدهد: هنر تارسازی مانند کتابی وزین است که حدوداً در ۳۰۰ سال اخیر نگاشته شده و هرفصل در یک منطق منسجم نسبت به فصل پیش از خود چیده شد است.
او میافزاید: استاد سازگر ضمن بهجا آوردن حق مطلب در مورد گذشتگان، به ضرورتی کاربردی و هرچند جزئی و بسیار کوچک، سطری به این کتاب افزوده و برآیند این همه سال تاری است که هماکنون بهعنوان یک دستساختۀ تاریخی و محصولی فرهنگی به ما رسیده و به دلیل کارکردش از نظر موسیقیایی، سلیقۀ صوتی و شنیداری مشترک نسلهاست. ضمن اینکه خلاقیت در هنر سازگری بعد از اجرای کیفی اتفاق خواهد میافتد.
قربانپور میگوید: سازگر، وامدار تجربه پیشینیان است و باید اثری از گذشتگان را با کیفیت اجرا کند و هرنوع تغییری که کارکرد این هویت صوتی را دستخوش سردرگمی کند جایز نیست؛ یا مثلاً تغییر در وزن و بالانس دسته و کاسه ساز و یا خصوصیات سونوریتهای ساز، مهارت و دستاورد چندین سالۀ هنرمند نوازنده را تحتتأثیر قرار میدهد. بنابراین خلاقیت در این هنر با نگرشی کیفی آغاز و با بهینهسازی در جزئیاتِ بسیار نامحسوس امکان بروز و ظهور دارد.
این هنرمند سازگر با بیان اینکه جشنواره ملی موسیقی خلاق شاهینشهر، در صورت عملکرد صحیح و اهداف از پیش تعیینشده میتواند محل معرفی و عرضه آثار و هنرمندان خلاق باشد، افزود: نوع پذیرش برای جشنواره از همه سبک موسیقی یکی از نکات جالب است و در صورت اقبال از اجراها ازطرف مردم، باید تمهیداتی اندیشیده شود تا آثار برگزیده تعدد اجرا داشته باشند.
او با تأکید بر اینکه درصورت انتخاب و داوری هدفمند در این جشنواره برای ارائه موسیقی فاخر خلاق و متفاوت، بخشی از جامعه هرچند کم به جمع علاقهمندان به موسیقی خواهند پیوست، یادآور شد: مطمئناً استفاده از داوران و اساتید کارکشته در سلایق و سبکهای مختلف، اعتبار و خروجی این جشنواره را پربارتر خواهد کرد. افراط و تفریط، برآیندی جز جمود و ساختارشکنی بیسرانجام ندارد و امیدوارم داوران در شناخت ظرافتهای خلاقانۀ آثار و حفظ چهارچوبهای حداقلی هر نوع موسیقی، آثار و هنرمندانی را به جامعه معرفی کنند./