جزئیات خبر

خلاقیت در موسیقی، بی‌نهایت است

خلاقیت در موسیقی، بی‌نهایت است

آواز‌خوان برجستۀ مکتب موسیقی و آواز اصفهان گفت: مرحوم کسایی خودش بود، حتی اساتیدش نیز مانند او نی نزدند و این یک تعریف روشن از خلاقیت است.

 

سیدرضا طباطبایی با بیان اینکه خلاقیت در موسیقی علاوه‌بر اینکه به معنای ارائۀ آن چیزی است که پیش‌تر توسط کسی خوانده و نواخته نشده است، بیان کرد: موضوع نوآوری و اثر خلاقانۀ موسیقی، درعین حال نیز به اثری گفته می‌شود که تحولگرایانه و مثبت باشد. 

او با یادی از اساتید زنده‌یاد شهناز و کسایی، افزود: در زمینۀ خلاقیت و نبوغ در ساز و آواز، قدرمسلم نمی‌توان همراهی و هم‌نوایی استاد حسن کسایی و استاد جلیل شهناز را نادیده گرفت. وقتی که این دو نفر در کنار یکدیگر نی و تار می‌نواختند به‌نحوی بود که در لحظه، اثری بی‌نظیر خلق می‌شد که تا پیش از آن وجود نداشت. درواقع هریک سعی می‌کردند بالاتر و ورای دیگری بنوازد و این موضوع ادامه پیدا می‌کرد و موسیقی ملی ایران در هر لحظه با تازگی و ابداعات شگفت‌انگیزی ازسوی این اساتید مواجه می‌شد.

آواز‌خوان برجستۀ مکتب موسیقی و آواز اصفهان گفت: موسیقی شهناز و کسایی تا خدا می‌رفت؛ هیچ‌یک از آثار این دو خالق و به‌واقع دو غول در عرصۀ موسیقی ملی ایران تکراری نیست و اینجاست که گفتۀ بوعلی‌سینا نیز صدق می‌کند؛ او آورده است که «من به بسیاری از علوم راه پیدا کردم مگر موسیقی؛ در تمام علومی که دیده‌ام مرد هست و علمش نیست اما در موسیقی، علم هست و مردش نیست» این بیان نشان می‌دهد که موسیقی، بی‌نهایت است و اصلاً نمی‌توان برای آن حدی معلوم کرد.

طباطبایی ادامه داد: خلق و نوآوری در موسیقی در همۀ شاخه‌های آن وجود دارد، در تصنیف و آهنگسازی نیز چنین است و آثاری که اساتید بزرگ این عرصه مانند مرحوم علی تجویدی، پرویز یاحقی، همایون خرم و برادران لشگری و بسیاری دیگر از بزرگان این عرصه ساختند و پرداختند همچنان جاودانه است و هنوزهم در بسیاری از محافل، تصنیف‌های قدیم خوانده می‌شود.

او با اشاره به نکات مهم در پرورش خلاقیت، توضیح داد: یک‌روز مرحوم آقای ستوده از زنده‌یاد استاد برکشلی پرسید که «ما تا چه زمانی باید ردیف‌های دیگران را اجرا کنیم» و استاد برکشلی پاسخ داد که «لازمۀ موسیقی سنتی این است که آن‌ها را بدانید و بعد از آنجا به بعد خودتان باشید.» در اینجا باید تأکید کرد که افرادی مانند استاد حسن کسایی، خودش بود و حتی اساتیدش نیز مانند او نی نزدند و این یک تعریف روشن خلاقیت است. استاد کسایی ورای همه اساتیدی است که می‌گویند «اَنا رَجلً» و این به‌واسطۀ خلاقیت او بود که در هر اثرش به شیوه‌های جدید نمایان می‌شد.

این هنرمند پیشکسوت عرصۀ آواز تأکید کرد: موسیقی ملی ایران همیشه در جهان یگانه بوده و هنوزهم چنین است، زمانی که نت وجود نداشت موسیقی ما دارای ردیف بود، وقتی کسی آوازی در موسیقی ایران می‌خوانَد نوازنده می‌تواند ساز خود را کوک کرده و او را همراهی کند و نیازی به نت نیست، به‌این‌ترتیب ساز و آواز همراه می‌شوند. درحالی‌که در موسیقی غرب جز با استفاده از نت، کاری نمی‌توان انجام دهد.

 طباطبایی با تأکید بر اینکه موسیقی باید حس داشته باشد، حال را دگرگون کند و موسیقی سنتی از این ویژگی برخوردار است، گفت: برگزاری جشنوارۀ ملی موسیقی خلاق در شاهین‌شهر اقدام بسیار مهم و قابل تقدیری است و از دیدگاه من لازم است که افرادی که سال‌ها در عرصۀ هنر موسیقی ساخته و پرداخته‌اند و به‌اصطلاح، کارکشته‌های موسیقی ملی هستند در چنین محافلی حضور جدی داشته و هم بنوازند و بخوانند و هم سخن برانند تا راه‌های خلاقیت برای نسل جدید به‌طور روشن‌تر شناخته شود./